Σύγχρονη Χαρακτική – Νέες Τεχνικές και Μέθοδοι και Ρωσική Χαρακτική
Δυο νέες σημαντικές εκθέσεις, με περισσότερα από 70 συνολικά έργα, βιβλία, μήτρες κ.ά, εκτίθενται στο Δημοτικό Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή στην Λευκωσία.
Η σύγχρονη χαρακτική – Νέες τεχνικές και μέθοδοι, είναι η μια έκθεση και διαδέχεται την έκθεση Παραδοσιακές τεχνικές της χαρακτικής.
Θα διαρκέσει μέχρι 25 του Μάη 2022.
Εκτίθενται έργα των ακόλουθων καλλιτεχνών από Ελλάδα, Ιταλία, Τσεχία, Αγγλία, Γαλλία, Νέα Ζηλανδία, Μεξικό, Ιαπωνία, Γερμανία και Κύπρο: ΘΟΔΩΡΟΣ (Θεόδωρος ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ), Χρίστος ΚΑΡΑΣ, Pino PANDOLFINI, Jirí SLÌVA, Justin DIGGLE, Isabelle PANAUD, Τάνια ΓΚΙΟΥΡΑ, Μιχάλης ΑΡΦΑΡΑΣ, Yoshie UCHIDA, Παναγιώτης ΤΕΤΣΗΣ, Γιώργος ΒΑΡΛΑΜΟΣ, Tάνυ ΖΗΣΙΑΔΟΥ-ΚΟΝΔΥΛΙΟΥ, Πάρις ΠΡΕΚΑΣ, Willi BAUMEISTER, Νότα ΣΙΟΤΡΟΠΟΥ, Στέλιος ΒΟΤΣΗΣ, Ελένη ΠΑΝΑΓΙΔΟΥ, Νίκος ΚΟΥΡΟΥΣΙΗΣ, Χρόνης ΜΠΟΤΣΟΓΛΟΥ, Δήμητρα ΣΙΑΤΕΡΛΗ, Νίνα ΙΑΚΩΒΟΥ, Σπύρος ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ, Γιώργος ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, ΧΑΜΠΗΣ (Χαμπής ΤΣΑΓΓΑΡΗΣ), Toshiko HISHIDA, Ευγενία ΒΑΣΙΛΟΥΔΗ, γιώργος Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, Χριστόδουλος ΜΩΫΣΑ, Irma VELARDE, Μαριάννα ΤΣΑΓΓΑΡΟΥ, Άντης ΠΑΡΤΖΙΛΗΣ, Μαρία ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, Αλέξιος ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΑΣ, Ραφαέλα-Σάνια ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ.
Σημαντικά έργα της έκθεσης είναι δωρεές του Κέντρου Χαρακτικής Αθηνών και του Στρατή Γούναρη από την ιδιωτική συλλογή λιθογραφιών του.
Η δεύτερη έκθεση, Ρωσική χαρακτική, διαδέχεται την έκθεση Η χαρακτική ως κοινωνικό σχόλιο, και θα διαρκέσει μέχρι 9 του Γενάρη 2022.
Η επιμελήτρια και των δυο εκθέσεων, Hélène Reeb, γράφει σχετικά:
Η σύγχρονη χαρακτική – Νέες τεχνικές και μέθοδοι
Πέραν των παραδοσιακών τεχνικών της χαρακτικής – ξυλογραφίας & λινογραφίας, χαλκογραφίας και λιθογραφίας -, οι σύγχρονοι χαράκτες εξερευνούν νέες τεχνικές – μεταξύ των οποίων τις πιο γνωστές: μεταξοτυπία και ψηφιακή χαρακτική – και μεθόδους. Αυτές τις τεχνικές και μεθόδους τους προσφέρουν η πρόοδος της τεχνολογίας και πειραματισμοί, τόσο δικοί τους όσο και άλλων χαρακτών.
Η αφθονία των τεχνικών προκλήσεων, σε συνδυασμό με τους προσωπικούς προβληματισμούς των καλλιτεχνών, και το “θρυμματισμό” των καθιερωμένων πλαισίων και ρευμάτων στην Τέχνη, κάνει ολοένα δυσκολότερη την ταξινόμηση των χαρακτικών ανάλογα με την τεχνική τους. Το σύνορο μεταξύ χαρακτικού και έντυπης εικόνας καθίσταται αβέβαιo, καθώς και μεταξύ καλλιτεχνικού έργου και βιομηχανικού προϊόντος. Όμως σημασία έχει προπάντων η γνησιότητα, η πρωτοτυπία, η ποιότητα, η ενεργή παρουσία του καλλιτέχνη σε κάθε φάση της δημιουγίας του έργου.
Η έκθεση αυτή, μέσα στο απέραντο πεδίο της σύγχρονης χαρακτικής, προτείνει περίπου σαράντα έργα που αντιπροσωπεύουν γενικές και προσιτές τάσεις της σύγχρονης χαρακτικής, χωρίς να εστιάσει στη θεματική πλευρά του έργου. Τα χαρακτικά επιλέγηκαν με τέσσερις άξονες: την τεχνική (παραδοσιακές τεχνικές με νέες μεθόδους ή νέες τεχνικές, μεικτές τεχνικές), την αυθεντικότητα των χαρακτικών, την προσιτότητα των έργων σε ένα μη εξειδικευμένο θεατή και την ποικιλία των παραστάσεων.
Η απόλαυση, η συγκίνηση, ο προβληματισμός που μπορεί να προκαλέσει το κάθε έργο στο κοινό δεν παύει να υπερέχει των αποριών του θεατή, και για κάθε μια ενότητα μπορεί να ξεκουραστεί μπροστά σε τουλάχιστο ένα χαρακτικό φιλοτεχνημένο με μια απλή, γνωστή τεχνική. Το σημαντικό παραμένει ο διάλογος ο οποίος γεννιέται μεταξύ του έργου και του θεατή.
ΕΝΟΤΗΤΑ Ι
Παραδοσιακές τεχνικές, νέες μέθοδοι, πειραματισμοί στην εκτύπωση
Οι σύγχρονοι χαράκτες δεν περιφρονούν τις παραδοσιακές τεχνικές (ξυλογραφία, λινογραφία και χαλκογραφία). Ιδιαίτερα στην χαλκογραφία, τρέπονται προς νέες μεθόδους (μαλακό βερνίκι, χαλκογραφία μελάνι και ζάχαρη), τη χρήση της φωτοχαρακτικής, τυπώνουν ανάγλυφα χαρακτικά, χωρίς μελάνι, εκμεταλλευόμενοι την πίεση της βαθυτυπίας. Άλλοι τυπώνουν τις μήτρες χαλκογραφίας και υψιτυπικά και βαθυτυπικά, ενώ πολλοί χαράσσουν την ίδια πλάκα χρησιμοποιώντας διάφορες μεθόδους. Άλλα παιχνίδια γίνονται: Όποια και αν είναι η τεχνική, με το ίδιο έργο τυπωμένο, και ύστερα είτε κομμένο είτε διπλωμένο, γίνεται ένα τρισδιάστατο έργο. Αυτές οι τάσεις αντιπροσωπεύονται στην έκθεση με μια μήτρα και οχτώ έργα.
ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΙ
Πειραματισμοί με τις μήτρες και τις εκτυπώσεις
Η επιλογή ενός ασυνήθιστου υλικού για τη μήτρα οδηγεί σύγχρονους χαράκτες σε ενδιαφέρουσες δημιουργίες. Η υφή της πλάκας, από εξωτικό ξύλο, τυπωμένης υψιτυπικά ή/και βαθυτυπικά, το κεραμικό με ανάγλυφο σχέδιο, το χαραγμένο γυαλί, επιτρέπουν την εκτύπωση εντυπωσιακών χαρακτικών. Με τη μονοτυπία, ο καλλιτέχνης που ζωγραφίζει πάνω σε μία μεταλλική, πλαστική ή γυάλινη πλάκα, με μπογιές, τυπώνει ένα μόνο καθαρό αντίτυπο. Στην κολλαγραφία, η πλάκα, από μέταλλο ή χαρτόνι, καλύπτεται με γόμα, και πάνω τοποθετούνται ελαφρώς ανάγλυφα αντικείμενα, τα οποία κολλούνται στην πλάκα. Η πλάκα μπορεί να μελανωθεί και τυπωθεί υψιτυπικά ή/και βαθυτυπικά. Εφτά χαρακτκιά και μια μήτρα αποτελούν δείγματα αυτών των πειραματισμών.
ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΙΙ
Μεικτές τεχνικές
Για τη δημιουργία ενός πρωτότυπου έργου, πολλοί χαράκτες επικαλούνται δυό ή περισσότερες τεχνικές: Διάφορες μήτρες, επεξεργασμένες με διάφορες τεχνικές, τυπώνονται διαδοχικά στο ίδιο χαρτί. Λινογραφία, ξυλογραφία, χαλκογραφία, λιθογραφία, μεταξοτυπία, ψηφιακή χαρακτική συνδυάζονται για να τυπωθούν χαρακτικά «μεικτών τεχνικών».
ΕΝΟΤΗΤΑ ΙV
Λιθογραφία – Τσιγκολιθογραφία
Η τσιγκολιθογραφία ανταγωνίζεται τη λιθογραφία (σε πέτρα), ιδιαίτερα για την αναπαραγωγή έργων ζωγραφικής κ.ά, To λεπτό τσίγκινο φύλλο, πιο φτηνό, ελαφρύ από τον ασβεστόλιθο, μέχρι και μεγάλων διαστάσεων, μπορεί να τυπωθεί και σε περιστρεφόμενα πιεστήρια. Ετοιμάζεται σε τρία στάδια: Το σχέδιο γίνεται με λιπαρό μελάνι, η πλάκα καλύπτεται με ένα μείγμα οξέως και αραβικής γόμας, το οποίο δεν επηρεάζει το λιπαρό σχέδιο, που καθαρίζεται ύστερα με τερεβινθέλαιο. Στην εκτύπωση, το λιπαρό μελάνι κολλάει μόνο στα λιπαρά σημεία του σχεδίου, τα οποία έμειναν στεγνά μετά που η πλάκα βράχηκε με το πέρασμα ενός βρεγμένου κυλίνδρου. Η εκτύπωση είναι επιπεδοτυπική.
ΕΝΟΤΗΤΑ V
Μεταξοτυπία
Η πρωτότυπη μεταξοτυπία, η οποία δεν αντιγράφει, με όλα τα επιτεύγματα της τεχνολογίας, άλλα έργα τέχνης, προϋποθέτει τη δημιουργία από τον ίδιο τον καλλιτέχνη ενός πρωτότυπου σχεδίου, το οποίο μεταφέρεται στη μεταξοτυπική γάζα. Το μελάνι περνάει μέσα από τους πόρους της γάζας (αρχικά από μετάξι) τεντωμένη σε τελάρο και επεξεργασμένη για να τυπωθεί η παράσταση, δηλαδή τα σημεία όπου οι πόροι της γάζας είναι ανοικτοί. Στα άλλα σημεία, τα οποία προορίζονται να μην τυπωθούν, οι πόροι κλείνονται με διάφορες μεθόδους. Η εκτύπωση είναι διατυπική, χωρίς αντιστροφή, αφού το χαρτί εκτύπωσης τοποθετείται κάτω από τη γάζα.
ΕΝΟΤΗΤΑ VI
Ψηφιακή χαρακτική
Η ψηφιακή τέχνη / χαρακτική, λόγω της συνεχόμενης προόδου της ψηφιακής τεχνολογίας και της ύπαρξης μόνο μιας εικονικής μήτρας, αμφισβητείται από συντηρητικούς ειδικούς. Αναγνωρίστηκε όμως ως μουσειακή, αν τηρεί αυτηρούς κανόνες: Πρωτοτυπία της παράστασης δημιουργημένη στον υπολογιστή, εκτύπωση σε ειδικό χαρτί, με ειδικά μελάνια και ειδικούς εκτυπωτές. Η ψηφιακή χαρακτική αγκαλιάζεται όλο και περισσότερο από τους χαράκτες, λόγω της μεγάλης ελευθερίας στη δημιουργία, και την ανεξάντλητη γκάμα χρωμάτων που προσφέρει χωρίς τη δύσκολη διαδικασία των διάφορων μητρών για διάφορα χρώματα.
ΡΩΣΙΚΗ ΧΑΡΑΚΤΙΚΗ
Η περιοδική έκθεση στο Δημοτικό Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή προτείνει ένα ταξίδι στην τέχνη της Ρωσικής χαρακτικής. Παρουσιάζονται περίπου 30 χαρακτικά που φιλοτεχνήθηκαν από καλλιτέχνες που σπούδασαν και εργάστηκαν πριν και κατά τη διάρκεια της Σοβιετικής Ένωσης.
Όλοι οι καλλιτέχνες, αν και διαφορετικοί σε ύφος, χαρακτηρίζονται από την αγάπη για την τέχνη και για τη Ρωσία. Προβάλλουν την πατρίδα τους, τόσο με την εικονογράφηση βιβλίων Ρώσων και άλλων συγγραφέων, όσο και με τοπία που εξυμνούν παλάτια της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, αστικά τοπία της εποχής τους, και την υπέροχη Φύση του τόπου τους. Μικρές μαυρόασπρες ξυλογραφίες σε όρθιο ξύλο του Vladimir Favorsky, μονόχρωμες ή έγχρωμες μεγάλες λινογραφίες του Mikhail Avvakumov, γειτνιάζουν με τα έγχρωμα τοπία των Ivan Pavlov, Max A. Birstein και István Lenárt. Παρουσιάζονται επίσης χαρακτικά καλλιτεχνών που φοίτησαν στο Ινστιτούτο Τέχνης Surikov της Μόσχας, και μια σπάνια οξυγραφία του ζωγράφου Valentin Serov. Την έκθεση ολοκληρώνουν ένα λεύκωμα με τα αυθεντικά χαρακτικά του Vladimir Favorsky για την εικονογράφηση των Μικρών Τραγωδιών του Pushkin, και δυο λευκώματα με τοπία και διάφορα θέματα, του Ivan Pavlov.
